Zaburzenia poziomu żelaza

Jak objawia się niski poziom żelaza?

Wysypka wywołana nużeńcem (demodekoza) może objawiać się jako rumień, zaczerwienienie, grudki i krostki, a także łuszczenie i suchość skóry, często podobne do objawów trądziku różowatego. Nużyca może prowadzić do zaskórników, a także do zapalenia brzegów powiek, wypadania rzęs i uczucia piasku pod oczami, co jest powiązane z bNiski poziom żelaza, czyli anemia z niedoboru żelaza, objawia się zmęczeniem, bladością skóry, łamiącymi się paznokciami i wypadaniem włosów, kołataniem serca, dusznościami oraz problemami z koncentracją. Jego przyczyną może być niewystarczająca dieta, obfite miesiączki, ciąża czy choroby utrudniające przyswajanie żelaza. W celu potwierdzenia diagnozy konieczne są badania krwi, a leczenie obejmuje suplementację żelaza i korektę nawyków żywieniowych.

Najczęstsze objawy niedoboru żelaza

Ogólne osłabienie i zmęczenie: Uczucie ciągłego zmęczenia, senność, łatwa męczliwość nawet przy niewielkim wysiłku.

Objawy skórne i dotyczące włosów: Bladość skóry i błon śluzowych, suchość skóry, wypadanie włosów oraz łamliwe paznokcie (często z podłużnymi prążkami).

Problemy neurologiczne: Bóle i zawroty głowy, problemy z koncentracją, pamięcią, a także zaburzenia równowagi.

Układ krążenia: Przyspieszone bicie serca (kołatanie), duszności, zimne dłonie i stopy.

Zaburzenia apetytu: Brak apetytu lub tzw. łaknienie spaczone (np. chęć jedzenia kredy, gliny, zwłaszcza u dzieci).

Osłabienie odporności: Zwiększona podatność na infekcje.

Przyczyny niedoboru żelaza

Niewłaściwa dieta: Niewystarczająca podaż żelaza w pożywieniu. Dieta uboga w żelazo lub wegetariańska bez odpowiedniej suplementacji.

Zwiększone zapotrzebowanie: Okres wzrostu, ciąża, karmienie piersią.

Utrata żelaza: Obfite miesiączki, krwawienia z przewodu pokarmowego.
Choroby jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół złego wchłaniania.

Zaburzenia wchłaniania: inne problemy z wchłanianiem żelaza, np. z powodu spożywania dużych ilości kawy czy herbaty, niedobory witamin: niska podaż witaminy C, która wspiera wchłanianie żelaza.
Ciąża: Zwiększone zapotrzebowanie na żelazo.
Choroby przewlekłe: Niedoczynność tarczycy (np. choroba Hashimoto).
Utrata krwi: Obfite miesiączki, przewlekłe krwawienia (np. z przewodu pokarmowego, układu moczowego)
częste oddawanie krwi

Niski poziom ferrytyny przy obniżonym stężeniu żelaza, zazwyczaj wskazuje na niedobór żelaza w organizmie. Ferrytyna to białko magazynujące żelazo, a jej spadek świadczy o wyczerpaniu tych zapasów.

Przyczyny niskiego poziomu żelaza i ferrytyny:

Problemy z wchłanianiem: Choroby jelit, takie jak choroba Leśniowskiego-Crohna, zespół złego wchłaniania.

Ciąża: Zwiększone zapotrzebowanie na żelazo.

Co powinieneś zrobić?

Wykonaj badania krwi:

Jeśli zauważysz u siebie objawy niedoboru żelaza, skontaktuj się z lekarzem. Zleci on badania krwi, które pozwolą na oznaczenie poziomu żelaza, ferrytyny i hemoglobiny.

Skonsultuj się z lekarzem:

Lekarz ustali przyczynę niedoboru i dobierze odpowiednie leczenie.

Wprowadź zmiany w diecie:

Pamiętaj o spożywaniu produktów bogatych w żelazo, ale unikaj jednoczesnego spożywania produktów, które blokują jego wchłanianie, jak kawa czy herbata.

Stosuj suplementację:

W przypadku stwierdzonego niedoboru lekarz zaleci suplementację żelaza, dobierając odpowiednią formę i dawkę.

Nie jestem w stanie zażywać tabletek. Czy istnieje żelaza w kroplach?

Tak, istnieją alternatywne formy dostarczania żelaza, jeśli nie możesz przyjmować tabletek, w tym żelazo w płynie (krople lub syropy) oraz preparaty dożylne i domięśniowe

. Preparaty w kroplach mogą być dobrym rozwiązaniem, ale należy je przyjmować po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą, który dobierze odpowiednią formę i dawkowanie.

Formy doustne

Żelazo w płynie (krople, syropy): Są dostępne bez recepty, zwłaszcza dla dzieci lub osób mających problem z połykaniem tabletek. Często zawierają witaminę C, która poprawia przyswajalność żelaza.

Preparaty o przedłużonym uwalnianiu: Niektóre kapsułki, takie jak Szelazo SR, stopniowo uwalniają lek, co może zmniejszyć dolegliwości żołądkowe i uczynić je bardziej tolerancyjnymi.

Formy pozajelitowe (wymagające podania medycznego)

Preparaty dożylne (kroplówki): Stosuje się je w szpitalach, gdy doustne preparaty są nieskuteczne lub przeciwwskazane, np. w leczeniu znacznego niedoboru żelaza.

Preparaty domięśniowe (zastrzyki): Pozwalają na szybkie uzupełnienie zapasów żelaza w organizmie i są alternatywą, gdy przyjmowanie doustne jest niemożliwe.

Co wybrać?

Zawsze skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą: Tylko oni mogą dobrać najlepszą formę suplementacji żelaza, biorąc pod uwagę Twój stan zdrowia i powód trudności z przyjmowaniem tabletek.

Zwróć uwagę na przyswajalność: Żelazo dwuwartościowe jest lepiej przyswajalne. Dodatek witaminy C może znacząco poprawić wchłanianie żelaza.

Hemochromatoza - choroba nadmiaru żelaza:

Hemochromatoza to choroba genetyczna polegająca na nadmiernym wchłanianiu żelaza z jelit, co prowadzi do jego gromadzenia się w tkankach i organach (wątroba, serce, trzustka, stawy) i ich uszkodzenia. Objawia się zmęczeniem, bólem stawów, zmianami skórnymi, a w zaawansowanych przypadkach prowadzi do marskości wątroby, cukrzycy, niewydolności serca i może być śmiertelna. Wyróżnia się hemochromatozę wrodzoną (genetyczną) i wtórną (np. po transfuzjach).

Przyczyny

Hemochromatoza wrodzona:

Najczęstsza przyczyna to mutacja genu HFE, który odpowiada za regulację poziomu żelaza w organizmie. Choroba ta jest dziedziczona autosomalnie recesywnie, co oznacza, że dziecko musi odziedziczyć zmutowany gen od obojga rodziców, aby zachorować.

Hemochromatoza wtórna:

Może być spowodowana innymi chorobami (np. chorobami wątroby, szpiku) lub wielokrotnymi transfuzjami krwi, które prowadzą do nadmiernej podaży żelaza.

Objawy

Objawy pojawiają się zazwyczaj po 20.-40. roku życia i rozwijają się stopniowo. Należą do nich:

Uczucie zmęczenia i osłabienia

Bóle stawowe

Brunatne lub szarawe przebarwienia skóry (tzw. "brązowa cukrzyca")

Bóle brzucha

Utrata masy ciała

Utrata popędu płciowego

Z czasem mogą pojawić się objawy uszkodzenia narządów, takie jak: marskość wątroby, cukrzyca, niewydolność serca, zaburzenia hormonalne czy osteoporoza.

Powikłania

Nieleczona hemochromatoza prowadzi do postępującego uszkodzenia narządów, co może skutkować: Marskością wątroby i zwiększonym ryzykiem raka wątroby, Cukrzycą, Niewydolnością serca i zaburzeniami rytmu serca, Zwyrodnieniami stawów, Problemami hormonalnymi i niepłodnością.

Diagnostyka

Diagnostyka opiera się na badaniach biochemicznych krwi (stężenie ferrytyny, wysycenie transferyny), które wykazują nieprawidłowe poziomy żelaza w organizmie, oraz badaniach genetycznych potwierdzających mutację genu HFE.

Do jakiego lekarza udać się przy podejrzeniu hemochromatozy?

W przypadku podejrzenia hemochromatozy należy zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu, który skieruje pacjenta do gastroenterologa, hepatologa lub hematologa, czyli specjalisty zajmującego się diagnostyką i leczeniem chorób wątroby, układu pokarmowego lub chorób krwi i układu krwionośnego. Warto wcześniej wykonać badania genetyczne na obecność mutacji genu HFE, a także badania krwi (poziom ferrytyny i saturacji transferyny), aby skrócić czas diagnostyki

Leczenie

Celem leczenia hemochromatozy jest usunięcie nadmiaru żelaza z organizmu. Podstawową metodą jest upusty krwi (flebotomia), czyli regularne pobieranie krwi w celu zmniejszenia zapasów żelaza. Leczenie ustala lekarz specjalista hematolog.